Institut za vodoprivredu „Jaroslav Černi“, za potrebe AP Vojvodine i Pokrajinskog sekretarijata za energetiku i mineralne sirovine izradio je tokom 2006. godine Studiju izvodljivosti izgradnje regionalnog vodovodnog sistema Dubovac-Zrenjanin-Kikinda.
Svrha Studije je omogućavanje snabdevanja vodom 13 opština u Banatu: Kovin, Pančevo, Opovo, Zrenjanin, Kovačica, Novi Bečej, Nova Crnja, Kikinda, Čoka, Novi Kneževac, Sečanj, Plandište i Žitište. Studija obuhvata detaljnu analizu kvaliteta sirove vode u svih 13 opština sa pripadajućim naseljima za koje postoje podaci. Voda za piće naseljenih mesta Opštine Zrenjanin ne poseduje higijensku ispravnost i njen kvalitet ne odgovara važećim normativima. Ne može se oceniti kao zdravstveno-bezbedna i poseduje povećan potencijalni zdravstveni rizik. Slična je situacija i u ostalih 12 opština.
Problemi neodgovarajućeg kvaliteta vode za piće na području Banata mogu se rešiti na tri načina: izgradnjom regionalnog sistema (koncept centralizovanog vodosnabdevanja); korišćenjem lokalnih izvorišta vodosnabdevanja uz izgradnju postrojenja za tretman (koncept decentralizovanog vodosnabdevanja); i kombinacijom regionalnog sistema i lokalnih postrojenja.
Kao povoljna zona za formiranje regionalnog izvorišta za Srednji i Severni Banat identifikovano je područje aluvijona između Kovina i Dubovca. Ovo područje, od izgradnje HE Đerdap, se nalazi pod usporom usled formiranja akumulacije, tako da su nivoi podzemnih voda bili znatno viši od prirodnih. Iz tog razloga se ovo područje brani od uticaja podzemnih voda sistemom drenažnih kanala i drenažnih bunara iz kojih se voda precrpljuje u Dunav. U blizini ove lokacije tretiranje vode obavljalo bi centralno postrojenje za preradu vode. Proces prerade vode sa ovog vodoizvorišta čine sledeće faze: aeracija, taloženje (retenzija), filtracija i dezinfekcija. Posebna pažnja posvećena je obradi tehnološke i sanitarne otpadne vode, kao i mulju koji bi se posle taloženja odvozio na za to određenu deponiju van prostora vodoizvorišta.
Alternativa podzemnim vodama sa područja aluvijona Kovin-Dubovac je korišćenje resursa površinskih voda Dunava na lokalitetu kod Slankamena. Ovo rešenje takođe zahteva izgradnju postrojenja za prečišćavanje vode sa odgovarajućim tretmanom, ali i kompleksnu brigu o zaštiti rečnih tokova.
Nakon tretiranja, voda se cevovodima šalje ka konzumnom području. Transportnim i distributivnim rezervoarima hidraulički su razdvojene pojedine deonice cevovoda u sistemu. Razdvajanje deonica je izvršeno zbog: sigurnosti, zaštite sistema, štednje električne energije i uniformnosti pumpnih stanica. Prilikom izbora cevnog materijala za cevovod, vodilo se računa i o svetskim iskustvima za slične sisteme. Poslednjih dvadesetak godina daktilne cevi imaju najširu primenu kod većine ugrađenih cevovoda. Razlog tome leži u činjenici što su cevi od daktila boljeg kvaliteta, trajnije su, imaju bolje hidrauličke karakteristike i samim tim manje eksploatacione troškove nad nešto većim investicionim ulaganjima.
U Studiji je razmatrano pet varijanti regionalnog vodovodnog sistema koje se razlikuju po broju obuhvaćenih opština. S obzirom na to da je kvalitet podzemnih voda u opštinama koje ne bi bile obuhvaćene regionalnim vodovodnim sistemom veoma raznovrstan i nemaju sve vode iste probleme, Studija je ponudila šest načina obrade vode u procesu tretmana i pripreme vode za piće u pojedinačnim sistemima. Svaki od tih načina je sličan, ali sadrži dodatke u procesu tretmana za izolovanje elemenata koji nisu uklonjeni bazičnim tretmanom. Aeracija, retenzija i dvoslojno filtriranje je uobičajen predtretman, dok se u nastavku pojavljuju različiti vidovi dalje obrade: ozonizacija, GAU filtracija, nanofiltracija, filteri za Arsen, jonska izmena…
Ukupne investicione vrednosti regionalnog vodovodnog sistema pet razmatranih varijanti kreću se između 245 i 325 miliona evra, s obuhvatom kompletanog obima troškova izgradnje, zemljišta, eksproprijacije, nadzora i upravljanja sistemom, kao i lokalne vodovodne sisteme, uključujući i pojedinačna postrojenja za preradu vode. Analiza varijanti obuhvata i poređenje mogućnosti korišćenja lokalnih resursa (količina, kvalitet vode i vodovodna mreža) naspram mogućnosti priključenja na regionalni sistem vodosnabdevanja. Varijante su poređene sa tehničkog, finansijskog kao i aspekta upravljanja i održavanja.
Analiza izvodljivosti izgradnje regionalnog vodovodnog sistema za 13 opština Banata pokazala je da se iz aluvijona Dunava na prostoru između Kovina i Dubovca mogu obezbediti dovoljne količine podzemne vode, kvaliteta koji se uz primenu osnovnih metoda tretmana mogu dovesti do kvaliteta vode za piće; i da varijanta koja obuhvata sve opštine osim Opštine Zrenjanin manje isplativa od varijante koja obuhvata i Opštinu Zrenjanin, ali ne i najudaljenije opštine.
Studijom je obuhvaćena detaljna finansijska konstrukcija koja podrazumeva učešće države i opština sa po 40 odsto troškova, uz upotrebu kreditnih sredstava za 20 odsto troškova.
Kompletan tekst studije može se preuzeti OVDE (desni klik pa Save link as…).