Vest da kineska kompanija Linglong privremeno obustavlja izgradnju svoje fabrike autoguma kod Zrenjanina, iako nije zvanično potvrđena, izazvala je radost svih građana kojima je stalo do zdrave životne sredine, uređene države i poštovanja ljudskih prava.
Podsećamo da je predsednik Srbije Aleksandar Vučić početkom 2021. godine najavio probni rad te fabrike za jesen prošle, a početak redovne proizvodnje u njoj za proleće ove godine. Pa ipak, tokom predsedničke izborne kampanje u martu, u širokom luku je zaobišao Zrenjanin, a navodno najveću grinfild investiciju koju je vlada proglasila projektom od posebnog državnog značaja nije ni jednom pomenuo.
Na gradilištu Linglonga je u avgustu izbio požar, pre toga je izbio skandal s radnicima koji su tretirani kao robovi, a nakon toga s podizvođačima radova kojima nisu isplaćeni milionski dugovi za obavljene poslove. Snimci dranja mačke od strane izgladnelih radnika i zaskakanja novinara od strane uniformisanih stranaca upotpunjavali su utisak da se u slučaju Linglonga ne radi o “najkontrolisanijem” gradilištu u državi kako su tvrdile vlasti, nego o mestu na kojem zakoni Srbije ne važe.
Fabrika autoguma gradi se na skoro 100 hektara bivšeg poljoprivrednog zemljišta koje je Republika Srbija poklonila kompaniji Linglong. Uz to, kineskoj kompaniji država je namenila oko 75 miliona evra subvencija.
Građevinski inspektor Pokrajinskog sekretarijata za energetiku, građevinarstvo i saobraćaj utvrdio je u aprilu 2021. godine da je Linglong na svom gradilištu podigao osam objekata na preko 47 hiljada kvadratnih metara bez građevinske dozvole. Investitor i izvođač radova nisu postupili po naredbi građevinskog inspektora da uklone bespravne objekte i zatvore gradilište zbog čega je Građanski preokret podneo krivične prijave protiv njih. Prijave od strane tužilaštva nisu odbačene.
Pojedini radovi na pogonima Linglonga su izvođeni na osnovu građevinskih dozvola koje su ishodovane kršenjem propisa, bez odgovarajuće studije o proceni uticaja na životnu sredinu. Zbog toga je Građanski preokret podneo tužbe Upravnom sudu protiv Gradske uprave Grada Zrenjanina, protiv Pokrajinskog sekretarijata za energetiku, građevinarstvo i saobraćaj i protiv Pokrajinskog sekretarijata za urbanizam i zaštitu životne sredine. Po tim tužbama Upravni sud još nije odlučivao.
Na seriji stručnih tribina koje je tokom ove godine organizovao Građanski preokret, eksperti iz oblasti ekonomije, politike, prava i biologije su ocenili da je gigantska fabrika autoguma kompanije Linglong nedvosmisleno štetna po privredu, društvo i životnu sredinu u Srbiji.
Pozivamo kompaniju Linglong da u duhu “čeličnog prijateljstva” vrati Republici Srbiji vlasništvo nad poklonjenim zemljištem kod Zrenjanina i da joj ustupi bespravno izgrađene objekte. Pozivamo i novoizabranu Vladu Srbije da ne spasava kineskog investitora novim finansijskim injekcijama iz budžeta.